En kısa tanımıyla öfke; bireyin hoşuna gitmeyen, istemediği bir durumda gösterdiği tepkiye denir. Öfke kavramı olumsuz anlamlar çağrıştırsa da aslında sevmek, üzülmek gibi doğal bir duygudur. Günlük yaşamın zorlu koşulları içinde insanlar öfkelenecekleri birçok duruma maruz kalabilirler. İletişim içinde bulunduğunuz insanlarla yaşadığınız çatışmalar ve ailevi sorunlarda öfke durumunun oluşmasında katkısı olan unsurlar arasında gösterilir. Sonuç olarak öfkeyi kabul edilebilir düzeyde göstermek çok insanı bir durumdur.
Fakat öfke karşılaşılan durumla orantılı değilse ve karşıdaki kişiyle olan iletişimi bozuyorsa bu durumda normal bir öfkeden söz edilemez. Buna öfke kontrol bozukluğu denir. Öfke kontrol bozukluğu genelde öfkesini sürekli içine atan, farkında olmadan öfkesini bastıran insanlarda görülür. Sürekli bastırılan duygu olmadık bir zamanda pervasızca bireyi esir alır. Öfke problemi basit bir sinirlenme hali ile kesinlikle karıştırılmamalıdır. Bireyin sağlıklı düşünmesini engelleyen, düşünce ve davranışlarını kontrol edemez hale getiren bu sorun, bazen kısa süreli olsa da sonrasında büyük bir pişmanlık yaşamaya neden olur.
Peki, örke kontrol bozukluğun belirtileri ve sebepleri nelerdir? Nasıl tedavi edilir? Gibi soruların cevaplarını öğrenmeye ne dersiniz?
Öfke Kontrolü Bozukluğu Belirtileri Nelerdir?
Arada sırada sinirleniyor, sakinliğinizi kaybediyorsanız bu öfke problemi ya da öfke kontrol bozukluğu yaşadığınız anlamına gelmez. Doğru bir tanımlama yapmak için ruh sağlığı uzmanları duygu, davranış ve fiziksel belirtilerin hepsine birden bakar. Duygusal açıdan değerlendirildiğinde öfke problemi sürekli sinirlilik hali, kaygı bozukluklarına yol açarken, öfke nöbeti geçiren insanlar genelde kendilerini kontrol edemezler. Hatta sözlerini ve davranışlarını kontrol altında tutmak da zorlanırlar. Bazı durumlarda kontrol mekanizması tamamen devreden çıkar.
Öfke gibi güçlü bir duygu aynı zamanda bedensel olarak da fiziksel değişikliklere sebep olur. Vücutta, kalp çarpıntısı, tansiyonun yükselmesi, baş ağrısı, ellerde ve ayaklarda karıncalanma, ellerde terleme ve göğüs sıkışması gibi semptomlara neden olur.
Öfke Kontrolü Bozukluğunun Sebepleri
Öfke kontrol bozukluğu sebebleri olarak birbiri ile ilintili birçok husus ön plana çıkar. Öfke probleminin kaynağı kişiden kişiye değişiklik gösterse de belli başlı durumlar öfke kontrol bozukluğu sorununa neden olur. Birçok psikolojik sorunun nedeninde olduğu gibi öfke kontrolünde de çocukluk yaşantısı ve ailenin tutumu önemlidir. Sürekli baskı, şiddet ve yargılayıcı bir tutumla büyüyen çocuklar duygularını ifade edemedikleri için öfkelerini de sağlıklı bir şekilde yaşayamazlar. Ailesi tarafından fiziksel şiddet gören çocuklar da saldırganlığı ve öfkeyi bir sorun çözme yöntemi gibi algılayıp bu yönde davranış geliştirirler. Böylece öfke kontrol mekanizması bozulur. Bununla birlikte çocuklukta yaşanılan taciz, şiddet, boşanma gibi tramvatik yaşantılarda öfke problemine neden olur.
Epilepsi gibi beyinden kaynaklanan hastalıklar da öfke problemine neden olabilir. Epilepsi gibi hastalıklarda ortaya çıkan nöbetler, bazı kişilerde bayılma olarak görünürken diğerlerinde öfke nöbetleri olarak belirebilir. Özellikle epileptik karakter olarak tanımlanan kişiler kendilerini kaybedecek şekilde bir öfke nöbeti geçirirler.
İnsan vücudunda salgılanan bazı hormonlar ruh hali üzerinde etki gösterir. Örneğin mutluluk hormonu seretonin yeterli düzeyde salgılanmadığında duyguları kontrol altına almak zorlaşır ve öfkeye neden olabilir. Bu nedenle hormonların dengesini bozan fiziksel rahatsızlıklar da öfke problemi sorununa katkıda bulunur.
Bir insana verilebilecek en büyük ceza onu yok saymaktır desek çok da abartmış olmayız. Dışlanmışlık duygusu zaman zaman herkesin yaşadığı ve kişiye kendini çok kötü hissettiren bir duygudur. Fakat çocukluktan beri yok sayılan ya da dalga geçilen çocuklar içinde büyük bir öfke biriktirir. Kendini göstermek için öfkelenmek, hiddetlenmek gibi abartılı tepkiler vermek zorunda kalabilirler. Zamanla bu davranışlar alışkanlık haline gelir ve öfke problemi kronikleşir. Sebebi ne olursa olsun öfke kontrol bozukluğu, insanın yaşantısını, ilişkilerini ve sağlığını olumsuz etkileyen bir durumdur.