Tırnak yeme, el tırnaklarının etrafındaki deriyi yeme, el ve ayak tırnaklarını koparma, kemirme ve ayak tırnaklarını yeme, çoğunlukla 3-4 yaşından itibaren başlayan bir tür davranış bozukluğu ya da dürtü kontrol bozukluğu olarak tanımlanabilir. Nadiren bebeklik döneminde, 5 aylıktan sonra da başlayabilen bu durum çocuğun, ebeveyninin sunduğu güvenli ortandan çıkıp yeni bir sosyal ve fiziksel çevreyle karşılaşmasına bağlı olarak görülür. Farklı bir deyişle çocuk ilk kez kreşe gönderildiğinde ya da bakıcıya bırakıldığında kendisini güvende hissetmek veya rahatlamak için tırnak yemeye başlayabilir. Çocukluk döneminde başlayan bu davranış, ergenlik döneminde kişinin sosyal açıdan onay görmesiyle son bulabileceği gibi yetişkinlik döneminde de devam edebilir. Tırnak yemek önemli bir sorun olarak görülse de bu durum aslında kişinin, olaylar karşısında hissettiği duygu ve düşüncelerle baş edebilmek için yaptığı bir davranıştır. Tıp dilinde onikofaji olarak tanımlanan tırnak yeme hastalığı, kişinin tırnak yeme ile ilgili dürtüsünü kontrol edemediği bir alışkanlık olarak da tanımlanabilir. Tırnak yemek, çoğunlukla psikolojik travmaların sonucunda başlasa da tırnaklarını yiyen anne ya da babaların çocukları, yalnızca ebeveynini taklit ederek tırnaklarını yemeye başlayabilir. Tırnak yeme alışkanlığının ardında yatan diğer sebepler arasında, mükemmeliyetçi kişilik, sabırsızlık, hayal kırıklığı ve stres gösterilebilir. Bu tip durumlara tepki olarak başlayabilen tırnak yeme alışkanlığı, sonraları bilinçsizce yapılan bir davranış hâline dönüşür. Tırnak yeme alışkanlığı çocuklarda yaklaşık %33, ergenlerde %40 oranındayken yetişkinler arasında çok daha yaygın olarak görülür. Sosyal işlevi olmayan tekrarlayıcı davranışlar olarak da tanımlanan tırnak yeme alışkanlığı, kaygı azaltıcı etkisi nedeniyle devam ettirilir.
Çocuklarda tırnak yeme hastalığı
Yetişkinlerde tırnak yeme hastalığı büyük oranda çocukluk döneminde başlar. Bazı kişilerde bu alışkanlık yerini, dudak yeme, saç kıvırma, burun çekme, kalem kemirme gibi alışkanlıklara evrilebilir. Çocuklarda ise onikofaji, pek çok farklı nedenden ortaya çıkabilir. Ailenin sıkça çocuğu tırnak yememe konusunda uyarması, bu davranışın bırakılması yerine artmasına yol açabilir. Hatta bu durum çocuğun diğer kişilerin yanındayken ellerini yumruk şeklinde yaparak parmak ve tırnaklarını gizlemesine yol açabilir. Çocuk, zamanla ellerini ön planda kullanması gereken eylemlerden kaçınmaya başlar. Havuz ve denize girmeye çekinebilir. Bu yüzden ailenin yaptığı cezalandırma, dalga geçme, utandırma, tenkit ve tehdit etme gibi davranışlar çocuğun, tırnak yemeye başlamasına neden olan stres, çaresizlik, endişe ve hayal kırıklığı gibi faktörlerin artmasına yol açar. Bu yüzden, özellikle tırnak yeme hastalığının başlangıç döneminde ailenin bu durumu görmezden gelmesi ve çocuğun elini kullanması gereken aktivitelere yönlendirerek onu bu alışkanlıktan vazgeçirmeye çalışması son derece önemlidir. Tırnak yeme, alışkanlığa dönüşmüşse çocuğun neden hoşnutsuzluk duyduğu araştırılmalı ve altta yatan sebebin ortadan kaldırılması son derece önemlidir. Çocuk, stres, korku, endişe ve kaygıdan uzak tutulmalıdır. Azarlama, küçük düşürme, eleştirme ve cezalandırma gibi eylemlerden kaçınılmalıdır. Bunlar yerine çocuğa bunun bir alışkanlık olduğu, kendisinin istemesi durumunda bırakabileceği yönünde telkinde bulunulmalıdır.
Tırnak yeme hastalığının nedenleri nelerdir?
Tırnak yeme, halk arasında bir tür güvensizlik belirtisi olarak görülse de tırnak yeme sebepleri oldukça geniş bir yelpazede yer alır. Kişinin duygu durumundaki değişikliğe verdiği tepki olarak başladığı düşünülen tırnak yeme alışkanlığının temel nedeni kesin olarak bilinmese de yapılan çalışmalar aşağıda sıralanan nedenler üzerinde yoğunlaşmıştır:
Bebeklik Dönemi: Bebekliğin 5. ayından sonra başlayan tırnak yeme alışkanlığı çoğunlukla parmak emme ile başlayabilir.
Öğrenilmiş Davranış: Anne ve babası tırnak yiyen çocuklar, ebeveynin bu davranışını taklit ederek tırnaklarını yiyebilir.
Genetik Faktör: Duygu durumundaki ani değişimler, kaygı bozuklukları ve anksiyeteye bağlı olarak görülen tırnak yeme hastalığı, bu gibi rahatsızlıkların genetik geçişi ile bağlantılı olabilir.
Psikolojik Nedenler: Kişinin yaşadığı, gerilim, kaygı, üzüntü, korku, öfke ve sıkıntı gibi duygular, tırnak yeme hastalığına neden olabilir. Kişinin sosyal ve fiziksel çevresindeki ani değişim, kişinin kendini güvensiz hissetmesine yol açabilir. Kişi bu durumla tırnak yiyerek baş edebiliyor olabilir. Ailenin otoriter ve baskıcı olması, çocuğun eleştirilmekten ve cezalandırılmaktan duyduğu kaygı, aile içinde değersiz hissetme, ilgi ve sevgiden yoksun geçen çocukluk dönemi, iletişim problemleri de tırnak yeme alışkanlığına yol açabilir. Zihinsel gerilik, gelişimsel bozukluklar, tik, obsesif kompulsif kişilik bozukluğu, majör depresyon, dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve enürezis olarak bilinen altını ıslatma gibi nedenler de tırnak yeme hastalığına yol açabilir.
Tırnak Yemenin Zararları Nelerdir?
Onikofaji olarak tanımlanan tırnak yeme hastalığı, parmak, tırnak ve tırnak etrafındaki dokunun hasarlanmasına dolayısıyla zaman içinde şekil bozukluğuna yol açabilir. Tırnak ve çevresindeki dokunun kötü görünmesi, kişinin kendisini kötü hissetmesine, kaygılanmasına, öz güveninin azalmasına neden olarak sosyal hayatını olumsuz anlamda etkileyebilir. Uzun dönemde tırnak yatakları zarar görerek tırnak düşebilir. Tırnak yiyen kişinin tırnaklarını yutması durumunda, mide enfeksiyonu gibi rahatsızlıklar görülebilir. Tırnakların sürekli olarak ağız ile temasına bağlı olarak pek çok enfeksiyon hastalığı oluşabilir. Çene ekleminde ve diş yapısında bozulmalar olabilir. Maloklüzyon olarak bilinen çenenin normal şekilde kapanmaması gibi durumlar gelişebilir.